Ekonomik kriz nedeniyle geçinemeyen akademisyenler, kira, fatura ve barınma üzere temel gereksinimlerin günden güne hayatları önemli halde etkilemeye başladığını söyledi. Bir müddettir toplumsal medya üzerinden kampanya yürüten çok sayıda akademisyen #AkademikZam etiketiyle artırım talebinde bulunuyor.
Euronews’e konuşan akademisyenler, günlük ömürlerinde karşılaştıkları meselelerle, geçim düşüncesinin akademik ve bilimsel üretime nasıl pürüz teşkil ettiğini anlattı.
Öğretim Vazifelisi Dr. Zeynep Ardıç, üç sene evvel kiraladığı konutun kira ve aidatının toplamı maaşının üçte birine denk gelirken, artık maaşının İstanbul Kartal’da bir konut kirası ve aidatını karşılamaya kâfi olmadığını söyledi. Evsiz kalma derdinin akademik üretimini olumsuz etkilediğini lisana getiren Ardıç, en son ne vakit bir kitapçıya uğradığını hatırlamadığını aktardı.
‘DIŞARIDA YEMEĞE GİTMEK, KAHVE İÇMEK LÜKS HALİNE GELDİ’
Ardıç, şu tabirleri kullandı:
“Eskiden alanımdaki kitaplara bakar beğendiklerimi alırdım, yeni yayınları takip etmeye çalışırdım. Arkadaşlarımla ortada bir dışarı çıkar yemek yerdim. Bazen kütüphane yerine bir kahve alıp bir kafede çalışabilirdim. Lakin şu anki maaşımla bunların hiçbirini gönül rahatlığıyla yapamıyorum. Her şeyin fiyatını hesaplamam gerekiyor. Dışarıda bir yemeğe gitmek, hatta kahve içmek bile lüks haline geldi. En son ne vakit bir kitapçıya girip kitap aldığımı bile hatırlamıyorum. Zira internetten tüm siteleri karşılaştırıp en ucuzunu almak zorunda hissediyorum’”
’11 BİLİMSEL KİTAP MAAŞIMIN YÜZDE 15’İNE DENK GELİYOR’
Araştırma Vazifelisi Ömer Orbay Çetin de artık akademik mesleğine yatırım yapamadığını belirtti. 2021 Temmuz ayında verilen yaklaşık yüzde 8,5’lik artırım sonrası Araştırma Vazifelisi maaşı 6 bin 994 TL’den 7 bin 500 TL’ye yükseldi.
Bu artışın alım gücüne yansımadığını belirten Çetin, şöyle konuştu:
“2021 Kasım ayında kendi alanım olan muhasebe ile ilgili tek siparişte 11 adet bilimsel kitap almıştım ve toplam ödediğim fiyat 370 TL idi. Bu fiyat, o ayki maaşımın yüzde 5’ine denk geliyordu. Şu an birebir 11 bilimsel kitap yaklaşık olarak 2 bin 700 TL ve mevcut maaşımın yüzde 15’ine denk geliyor. Gündelik hayattan örnek ise, X markasından aldığım bir kaban fiyatı 2022 Ocak ayında maaşımın yüzde 10’una denk gelirken, birebir markanın birebir eseri 2023 Nisan ayı itibariyle mevcut maaşımın yüzde 35’ine denk gelmekte.’’
‘BASILI KAYNAK SATIN ALIRKEN EVVEL KREDİ KARTI EKSTREME BAKIYORUM’
Araştırma Vazifelisi Sümeyye Erkalan Coşkunsu da akademik çalışmaları için basılı kaynak satın alırken evvel kredi kartı ekstresine baktığını söyledi. Coşkunsu, her ne kadar akademik çalışmalarını sürdürmek için kimi kaynaklara kütüphaneden erişim sağlasa da bunun kâfi olmadığını, bu durumun ise motivasyonunu kırdığını ve akademik çalışmalara odaklanmada sorun yarattığını lisana getirdi.
Coşkunsu, “Şu an geldiğimiz noktada, kendi vazife yaptığım fakülte için söz etmem gerekirse idarecilerimiz kaynak erişimimizin nispeten artması için birtakım bilgi tabanlarına üyelik sağlıyorlar lakin bu bahiste da maalesef maddi kaynak yetersizliği sebebiyle erişmemiz gereken bilgi tabanları ortasından tercihte bulunup kimilerini seçenekler ortasından elememiz gerekiyor. Halihazırda kalitesizlik şimdi yoksa da bu biçimde devam etmesi durumunda bilhassa akademisyenlerin geçim korkusu sebebiyle bilimsel faaliyetlere odaklanamaması sonucunda kalitenin düşeceği yadsınamaz bir gerçek olarak karşımızda” diye konuştu.
‘AKADEMİSYENLER YOKSULLUĞA MAHKUM EDİLDİ’
Ekonomik zorlukların yarattığı gerilim ve motivasyon eksikliğinden şikayetçi olan Öğretim Vazifelisi Dr. Zeynep Ardıç, sürekli geçim kaygısı ve gelecek korkusuyla meşgul olduklarından akademik üretimde bulunamadığına dikkat çekti. Ardıç, “Meselenin ruhsal boyutu da çok kıymetli. Son periyotta haberlerde belediye çalışanlarına yapılan artırımları görüyoruz ve maaşlarımızın bu ölçüler yanında ne kadar düşük kaldığını fark ediyoruz. Personellerin maaşlarıyla hiçbir sorunumuz yok, bu ekonomik kurallarda çok daha fazlasını hak ediyorlar. Lakin personel maaşlarından bile düşük maaşlar alıyor olmak akademisyenler açısından motivasyon kırıcı olmaktadır. 3-5 sene öncesine kadar yakın maaşlar almakta olduğumuz doktor ve hakim maaşlarıyla akademisyen maaşları ortasında önemli bir fark oluştu ve akademisyenler bir manada yoksulluğa mahkum edildi. Bu yüzden akademisyen maaşlarına seyyanen artırım yapılması gerekiyor” sözlerini kullandı.
‘ALDIĞIM KİTAP SAYISI YARI YARIYA DÜŞTÜ’
Araştırma Vazifelisi Ömer Orbay Çetin artık yurt dışı konferanslarını takip edemediklerini hatta yurt içi konferanslara bile katılmanın zorlaştığını belirterek, “2021 yılında en azından ulusal kongrelere katılmak ve birkaç gün konaklamak mümkünken, bugün itibariyle en yakın kentteki ulusal bir kongreye katılmak için neredeyse maaşımın 3’te 1’ini kullanmak zorundayım. Barınma, beslenme ve giyinme üzere temel gereksinimleri karşıladıktan sonra ne yazık ki bu türlü bir imkan kalmıyor. Memleketler arası bir kongreye katılmak ise imkansız. O kadar imkansız ki uzun müddettir hayal dahi etmiyorum. Aldığım kitap sayısı yarı yarıya düşmüş durumda. Alanımla ilgili bilhassa takip etmek istediğim memleketler arası mecmua yahut web sitelerine üye olabilme ihtimalim yok. Yurt içinde alanımla ilgili çeşitli eğitimler alabilme imkanım da yok. Ne yazık ki bir bilim insanı olarak kendimi daima güncellemem ve donanımımı artırmam gerekirken, bunların hiçbirini yapamıyorum. Bu ve gibisi durumlar, akademik bir telaffuzla söz etmek gerekirse yalnızca yerli literatürde sıkışıp kalmaya ve evrenselleşememeye sebep oluyor” diye konuştu.
‘YAYINLANAN MAKALE SAYISINDA DÜŞÜŞ VAR’
Çetin, akademisyenlerin geçim kederinde olması ve bu korkunun giderilmemesi halinde ileriki süreçlerde akademik üretimin derinden etkileneceğini de aktardı:
“YÖK’ün paylaştığı datalara nazaran dünya genelinde birinci 500’de yer alan üniversite sayımız artık sıfır. Yeniden YÖK tarafından paylaşılan datalara nazaran akademisyenler için en üst düzey yayınların yapıldığı Q1 ve Q2 mecmualarında yayınlanan makale sayılarında düşüş var. Ayrıyeten tekrar çeşitli haberlerde özel bölüm iş verenlerinin, lisans mezunlarının donanımlı olmamasından da yakındığı durumlar var. Akademisyenlerin alım gücünün düşmesi ve temel gereksinimlerini karşılamada dahi zorlanmasıyla başlayan süreç, birebir akademisyenlerin öğreticilik yaptığı lisans ve lisansüstü öğrencilerin mezuniyetleri sonrasındaki niteliklerini düşmesine neden olacak kadar çeşitli negatif sonuçlar doğurmaya devam edecek.”
‘AKADEMİSYEN MAAŞLARININ DÜŞÜK OLMASI BEYİN GÖÇÜNÜ ARTIRACAKTIR’
Öğretim Vazifelisi Dr. Zeynep Ardıç ise akademisyen maaşlarından dolayı hiçbir başarılı öğrencinin akademiye yönelmeyeceğini aktardı. Ardıç, “Halihazırda akademisyen olan pek çok insan da akademiyi terk edip öbür mesleklere, bilhassa de özel bölüme yönelecektir. Bu da akademinin kalitesini önemli bir biçimde etkileyecektir. Ki bu tesir görülmeye başlandı. Yakın vakitte Prof. Dr. Ufuk Akçiğit hocanın yaptığı araştırma Türkiye’nin en başarılı ve üretken akademisyenlerinin yurt dışına gittiğini ve bu sayının 12 bin civarında olduğunu göstermiştir. Akademik çalışmaların desteklenmemesi ve akademisyen maaşlarının bu kadar düşük olması beyin göçünü artıracaktır. Aslında akademinin yapısal meseleleri verimliliğinin önünde önemli bir mani teşkil ediyor. Bilhassa mobbing akademisyenlerin motivasyonunu ve üretkenliğini çok olumsuz istikamette etkiliyor. Buna bir de ekonomik meşakkatler eklendiğinde kalitesizlik ve verimsizliğin artması kaçınılmaz olacaktır” dedi.
Akademisyenlerin bilim üretebilmesi için geçim düşüncesinden kurtarılması gerektiğini vurgulayan Ardıç, “Bu göçün aslında çok evvelden başladığını biliyoruz fakat ekonomik dertler bu beyin göçüne önemli bir ivme kazandıracaktır. Bir akademisyenin yetişmesi uzun bir süreç ve emek gerektirir ve bunun bir karşılığı olması gerekir. Maaşların belirlenmesinde de bu tarafta adaletli ve hakkaniyetli bir yaklaşım gereklidir. Eğitimine bu kadar emek ve vakit harcayan insanların adil bir maaş almaması akademisyenleri akademiye küstürüyor ve özel kesime ya da yurtdışına gitmeye yöneltiyor. Bu da ülkenin geleceğini çok olumsuz etkiliyor” diye konuştu. (Kaynak)