Evrensel Gazetesi muharriri Yücel Demirer, bugün kaleme aldığı “Sağda birlik arayışları ve Kürtler” başlıklı yazısında DEVA Partisi ve Gelecek Partisi’nin doğudaki bilinirliği ve iki partinin birleşme görüşmelerini husus edindi.
Demirer’in yazısı şöyle:
“Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) ile Gelecek Partisi ortasında yaz ayları boyunca sürdürülen görüşmeler geçtiğimiz günlerde bir üst aşamaya yükseldi. Parti önderleri bir ortaya geldi, lakin birleşme görüşmelerinden sonuç alınamadı. Ahmet Davutoğlu, her türlü fedakarlığa hazır olduklarını lakin DEVA’nın birleşmeye şimdi hazır olmadığını söyleyerek birleşme arayışının tıkandığını kamuoyuna açıkladı.
İki parti ortasında görüşmeler sürerken Gelecek Partisi şu açıklamayı yapmıştı:
‘Bugün ülke siyasetinde bu türlü güçlü bir özgürlükçü, vatanperver, ulusal, muhafazakar, demokrat alternatifin ve Meclis kümesinin oluşmasına her zamankinden daha fazla gereksinim bulunmaktadır. . . Kıymetli olan iktidar mensupları dahil çabucak hemen herkesin kapalı kapılar arkasında lisana getirdiği bir felakete gerçek gitmekte olduğumuz gerçeği karşısında siyaseti içine girdiği çıkmazdan kurtarmaktır’
“TİPİK BİR MERKEZ SAĞ”
‘Vatanperver, ulusal, muhafazakar’ üçlüsünün önüne ‘özgürlükçü’, sonuna ‘demokrat’ kavramlarının yerleştirilme tercihi, davetin geniş kapsamı ve bir vakitler Süleyman Demirel için atılan ‘Kurtar bizi baba!’ sloganını hatırlatan ‘kurtarma’ vurgusu tipik bir merkez sağ parti arayışıyla karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor.
“BİRLEŞME ARAYIŞININ İKİ GEREKÇESİ”
Birleşme arayışının iki münasebeti var:
İlk münasebet, sistemli operasyonlarla merkez sağı eriten Erdoğan rejiminin bu görünür gerçekliğe karşın hala merkez sağı temsil ediyor olma savı. Öteki neden ise bahsi geçen partilerin ‘altılı masa’ marifetiyle Mecliste koltuk sahibi olsalar da tabanlarının erimiş olması. 31 Mart 2014 yerel seçimlerinde büyük bir hezimet yaşayan bu partiler yalnızca vilayet ve ilçe siyasetlerinden değil, haber ortamlarından da silindi.
***
Türkiye’de ‘merkez sağ’ siyasal alanda bir boşluk olduğu, bu nedenle ‘orta sınıf’ın ve bu bölüme atfedilen kıymetlerin siyasal alanda layıkıyla temsil edilmediği tarafında bir niyet oldukça yaygın. Hayatta kalma mücadelesi veren parti önderlerinin yanı sıra, bir kısım akademisyen ve gazeteciler de bu boşluğu dolduracak partinin, süratle güç kaybeden Ak Parti’nin yerini alacağı görüşünü savunuyor. Lakin, bu inanç doğrultusunda ve sosyolojik gelişmeleri yok sayarak yürütülen ‘Birleşerek merkez sağı canlandırma’ projelerinin işi hiç kolay değil.
“BOŞLUK DOLDURMAYA NİYETLENENLERİN EZBERLERİ GEÇERSİZ”
Kemalist-aydın-bürokrat egemenliğindeki siyasete karşı merkezin dışında gelişen ‘sağ siyaset’in Türkiye’de geçirdiği evrimin dinamikleri, merkez sağdaki ‘boşluğu’ doldurmaya niyetlenenlerin ezberlerinin geçersizliğini gösteriyor. ‘Kolejli Ecevit’e karşı ‘İslamköy’lü Çoban Sülü’ olarak kitlelere sunulan Süleyman Demirel’in toplumsal değişim doğrultusunda ‘şehirlerin partisi’ ANAP’a yenilişi, kırsal bölümün tanınan ‘baba’sı Demirel’in kentleşme oranı arttıkça gerileyişi ve Mesut Yılmaz’ın gölgesinde kalışı, sağ siyasetteki dönüşümün sosyolojik dönüşüme paralelliğini gösteren olgulardan sırf birkaçı ve üstelik günümüzün toplumsal yapısı ve siyasal şartları 30-40 yıl öncesinden çok farklı.
Ak Parti’nin iktidara talip olurken kelamını verip de gerçekleştirmediklerinin listesinin uzunluğu ‘Boşluk doldurma’ya niyetlenenlere cüret verse de, tahlili hâlâ merkez sağda arayanlar Türkiye’de bilhassa son on yılda yaşanan yapısal dönüşümü gözden kaçırıyor: 2018’de kurulan yeni rejimin zayıflattığı TBMM, her fırsatta yok sayılan lokal idareler, prensipsizliği ve boyun eğmeyi kanıksamış bürokrasi, siyasal alanın gölgesinde kalan sivil toplum, cemaatlerin ve din eksenli vakıfların kamusal alanda artan tesiri, eğitim sistemindeki tahribat, siyasal alanda zihniyet değişimini kaçınılmaz kılıyor.
Cumhur İttifakının 1930’ların tek parti iktidarından çok daha tesirli bir siyasal gücü elinde tuttuğu, muhafazakar, milliyetçi ve harikulade merkeziyetçi bir vesayet rejiminin kumanda masasında oturduğu bir periyottan geçiyoruz. Gelecek ve DEVA Partileri, önemli bir ekonomik ve siyasal kriz ortasında birleşerek merkez sağa talip olsalar da çözülen partilerinin ayakta kalma gereksiniminden kaynaklanan optimist yorumlarının ötesinde bir hazırlıkları yok. Cumhuriyet ıslahatlarının bekçiliğini yapan, tıpkı vakitte toplumsal hayatta muhafazakar kıymetleri öne çıkaran, askeri vesayete pek de ses çıkarmayan, güçlü ekonomik büyüme ve kalkınmayı ön planda tutan geçmişin merkez sağının kıymetlerinin bugünün gereksinimlerine nasıl uyarlanacağını, hangi takımlar tarafından uygulanacağını ve kitlelerce nasıl karşılanacağını bilmiyoruz.
Türkiye’de köylülüğün eridiği, sivil-asker bürokratların siyasetteki belirleyici rolünün ortadan kalktığı, endüstrileşme amacının durakladığı, minimum fiyatın genel fiyat olup, orta gelir kümesinin neredeyse ortadan kalktığı şartlarda, derin ideolojik sorunlarla karşı karşıya olan sağ fikir sessiz ve merkez sağ siyasallığa fikri besin sağlaması mümkün görünmüyor. Üstelik toplumsal kurtuluşu merkez sağda arayan kitlesel bir talep de yok. Hal böyleyken, Ahmet Davutoğlu ve Ali Babacan’ın teşebbüsünün nedenlerini öbür bir düzlemde aramak gerekiyor.
RAWEST ARAŞTIMANIN SONUÇLARINDAN ÇIKAN: ‘KÜRTÇÜLEŞİN’
Diyarbakır’da kurulan, Bölge siyaseti ve iktisadına ait araştırmalar yapan Rawest Araştırma Merkezi tarafından 19 Mayıs 2019’da kamuoyuna sunulan ‘yeni parti tezlerine ait bölgedeki manzara’ başlıklı raporda, o dönemde Ak Parti ve HDP ortasında kararsız kalmış seçmene hitap eden bir partinin bahtının olacağı yorumu yapılmıştı. Raporun devamında, Abdullah Gül, Babacan ve Davutoğlu isimlerinin bölgede tanınan siyasetçiler listesinde öne çıktığı vurgulanmıştı. Gelecek ve DEVA partileri kurulmadan evvel yapılan bu araştırmada; ‘Görüşmelerimize nazaran Gül’ün açıkça gerisinde olduğu, Davutoğlu’nun fikri altyapısı ve teşkilat metafiziğini sağladığı, Babacan’ın ekonomik refah ve demokrasi vadettiği bir hareketin ‘HDP ve Ak Parti’nin yıpranmışlığı üzerinden yeşermesi’ sıkıntı olmayacaktı’ değerlendirmesi yapılmıştı.
Yaklaşık olarak iki yıl sonra, tekrar Rawest tarafından yapılan ‘ocak 2021 – bölgesel siyasi eğilimler araştırması’ sonuç raporunda, DEVA ve Gelecek Partilerinin ‘Bölge’de seçmenin yarısı tarafından bilindiği, bu partilerin Bölge’de alabilecekleri oyun, Türkiye’nin geneli için yapılan iddiaların iki kat üzerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştı.
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ‘sağ’ lakin bilhassa ‘merkez sağ’ kritik bir değere sahip oldu. Siyasal sistem içinde sağın tartısı ve hatta devletle iç içe geçmiş olmasından ötürü siyasal istikrar noktası sağa yakın bir noktada şekillendi. Sağ siyasetler bir yandan burjuvazinin ideolojik ve siyasal çizgisini hayata geçirirken, öteki yandan işçi sınıfları sisteme katma sürecinde fonksiyonlu, siyasal ortamı düzenleme bağlamında ‘görevli’ oldular.
DEVA ve Gelecek Partilerinin Bölge’de sahip oldukları izafi sempatiyi ve Türkiye’de sağ partilerin ‘görevli’lik geleneğini akılda tutarak merkez sağda birleşme teşebbüslerini Kürt halkının siyasal iradesine yönelik alternatif arayışlar üzerinden kıymetlendirmekte yarar var”