Milliyet.com.tr/ÖZEL Taban fiyatta ikinci toplantı için geri sayım başladı. 2025 yılının minimum fiyatını belirleyecek olan Taban Fiyat Tespit Kurulu bugün saat 14.00’te ikinci kere bir ortaya gelecek.
‘İLK TOPLANTIDA SAYI KONUŞULMADI’
Taraflar 10 Aralık tarihinde birinci toplantısını gerçekleştirirken, toplantı sonrasında TÜRK-İŞ Genel Lider Yardımcısı Ramazan Ağar “İlk toplantıda rastgele bir sayı konuşulmadı” dedi. Ağar, “Biz makul ölçülerde bir fiyat söylenirse o fiyatta varız. Öngörülen enflasyon, gerçekleşen enflasyon bunlara katılmayız. Lakin insanların yüzünün güleceği bir sayı olmasını istiyoruz” sözlerini kullandı.
“BAKAN IŞIKHAN’DAN ‘DENGELİ ÜCRET’ MESAJI”
Geçtiğimiz günlerde açıklamalarda bulunan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, asgari fiyatın yalnızca toplumsal adaletin ve ekonomik büyümenin sağlanmasında kritik kıymete sahip olduğunu tabir ederek, Bakanlık olarak minimum fiyatın hem çalışanlar hem de patronlar için istikrarlı bir biçimde belirlenmesini sağlamak için azami uğraşı gösterdiklerini vurguladı.
Peki ikinci toplantıdan bir sayı çıkar mı, taraflar hangi sayı üzerinden pazarlığa başlar? İkinci toplantıda hangi parametrelere bakılacak? Minimum fiyata ne kadar artırım olur?
‘ÇALIŞAN İLE PATRON ORTASINDA UÇURUM VAR’
Konuyla ilgili tüm merak edilenleri milliyet.com.tr’ye pahalandıran Yeminli Mali Müşavir ve Ekonomist Muhammet Bayram şu sözleri kullandı: “İşveren tarafının beklentisi %20 ila %25 civarında bir artış olması tarafında. Fakat çalışan tarafın beklentisi ile bu periyotta büyük bir uçurum var. Çalışan tarafın beklentisi %50 civarında bir artış olmasıdır.
İKİNCİ TOPLANTIDA SAYI SÖYLEM EDİLİR Mİ?
Daha önce TÜRK-İŞ Başkanı Atalay ‘açlık sınırının altında yokuz’ açıklaması yapmış ve bu yorumu yanlış anlaşılarak personel tarafının bu mevzuda pazarlık masasında elini zayıflatmıştı. TÜRK-İŞ bu devirde daha temkinli davranarak rastgele bir sayı açıklamasında bulunmuyor, ‘İşveren tarafının teklifini görelim ona nazaran karar vereceğiz’ açıklamasında bulunuyor. Birinci toplantı niyetlerin taraflarca beyan edildiği toplantı oldu. İkinci toplantı ise devlet tarafından istatistiki dataların sunulacağı toplantı olacaktır. Bu nedenle ikinci toplantıda rastgele bir sayı söylem edeceğini düşünmüyorum.
İŞÇİ, PATRON HANGİ SAYIDAN PAZARLIĞA OTURUR?
İşveren tarafı %20 ile %25’lik bir artış oranını istiyor ve yabancı kuruluşların da açıklaması %30’dan fazla bir artış olursa bunun enflasyona sebep vereceği noktasında. Personel tarafının ise beklentisi çok daha farklı. En az %50’lik bir artış hatta orta devirde bir artırım da beklentileri mevcut.
BU TOPLANTIDA HANGİ PARAMETRELERE BAKILACAK?
İkinci toplantıda askeri geçim endeksleri, enflasyon oranları, bölgesel geçim endeksleri ve istatistiki bilgiler üzerinden konuşulacaktır. Fakat TÜRK-İŞ’in bir uygulaması var, bence bu uygulama çok yerinde. TÜRK-İŞ en fazla üyeye sahip olan sendika, bu nedenle minimum fiyat toplantılarına katılıyor. Malum olduğu üzere sendikalar taban fiyat almaz yani sendikalı çalışan taban fiyattan daha fazla maaş alır.
TÜRK-İŞ Başkanı da bunu dillendirmişti ve bu toplantıya minimum ücretlilerin katılması gerektiğinden bahsetmişti. Bu periyotta de bir aşçı, bir kuaför, bir karayolu personeli ve bir gazeteci Minimum Fiyat Tespit Komitesi’nde toplantılara katılıyor.
Bu toplantılarda nasıl geçindiklerini, minimum fiyatın ne kadar düşük olduğunu birinci ağızdan dillendiriyorlar. Bence bu uygulama çok daha yerinde. Bu ve gibisi uygulamaları personelin daha fazla hakkını savunma noktasında TÜRK-İŞ’ten bekliyoruz.
TÜM TARAFLAR ORTASINDA BİR UZLAŞI OLUR MU?
İkinci toplantıda rastgele bir uzlaşı beklemiyorum. Hatta üçüncü toplantıda da rastgele bir uzlaşı beklemiyorum. Minimum fiyat görüşmeleri dördüncü toplantıda sonlanacaktır. Devletin burada rolünü unutmamak gerekiyor. Devlet burada karar verici bir sistem değil. Bunun bilhassa altın çizmek istiyorum.
‘DEVLET ADALETİ SAĞLAMA NOKTASINDA MASADA OLACAK’
Burada personel tarafının ve patron tarafından uzlaşması gereken bir toplantı mevcut. Bu toplantıya devlet başkanlık ediyor ki personel ile patron anlaşabilsin ya da taraflardan rastgele biri fazla menfaat sağlayamazsın. Bu nedenle Çalışma Bakanı Vedat Işıkhan’ın bahsetmiş olduğu üzere devlet burada adaleti ve dengeyi sağlama noktasında masada olacaktır.
ASGARİ FİYATTA EN MUHTEMEL TAHMİN!
Asgari fiyatta parametrelere bakmamız gerekiyor. Birinci parametremiz Sayın Cumhurbaşkanının ‘çalışanı enflasyona karşı ezdirmeyiz’ kelamı. Malumunuz olduğu üzere orta devirde bir artış yapılmadı ve yıllık enflasyon oranı üzerinden bir sayı söylem edilmesi gerekiyor.
Yıl sonu enflasyon oranının %45 civarında olması beklenmekle birlikte 2024 yılı taban fiyatı için (bir evvelki dönem) %12 puanlık verilen ek refah hissesini düştüğümüzde 2025 yılı minimum fiyatı için %33 ile %34’lük bir oran karşımıza çıkıyor.
Bir öteki parametre bütçe görüşmelerinde devletin sigorta prim gelirlerinden elde edeceği geliri %30’luk bir artışla hesaplaması yani tüm fiyatlardan elde edilecek prim gelirinin en az %30 olacağı varsayım ediliyor. Bir öbür parametremiz de bu. %30 ila %34’lük bir artış 22.100 TL ila 22.800 TL civarına tekabül ediyor. Ben bu sayının 23.000 TL civarında oluşabileceğini iddia etmekteyim.”