Dünyanın farklı noktalarında üzüm bağlarında stantlar kurulmasına, müzelerde sergilemeler yapılmasına alışığız. Fakat Türkiye’ye dönüp baktığımızda birkaç örnekten öteye gidemiyoruz. O yüzden periferi dışına çıkan, dönüp durduğumuz İstanbul etrafından bağımsız, bir galeri formatının ötesine geçen her proje ve sergileme farklı heyecanlandırıyor.
Celine Topsakal kuruculuğunda hayata geçen Barbare Studio’nun birinci standı ‘Yer Duygusu’ da bu dönem başlangıcının heyecanlandıran projelerinden biriydi. 14 Eylül’de T. Melis Golar küratörlüğünde Tekirdağ’da yer alan Barbare Bağları’nda açılan stant, alışılmış rotanın dışına çıkaran, zihin açan, farklı disiplinler ve alanlar ortasındaki sonları ortadan kaldıran alternatif bir buluşma noktasına döndü.
BİRLİKTE ÜRETMEK
2002 yılından beri faaliyette olan Barbare Bağları’nda, Celine Topsakal öncülüğünde kurulan Barbare Studio, bu stant vesilesiyle birinci konuk sanatçı/küratör projesiyle de karşımıza çıkıyor. ‘Yer Duygusu’; yerli ve yabancı, birinci kez sergilenecek ve tecrübeli sanatkarları bir ortaya getirerek birlikte üretmenin altını çiziyor. Stantta Dilşad Aladağ, Valentina Bacci, Serra Bilgincan, Dilan Bozer, Didem Erk, Berkay Kahvecioğlu, Milo Kester, Lalin Mercan, Rhian Harris Mussi, Sam Nicholson, Büşra Özdemir, Furkan Öztekin, Arthur Rabut, Eda Şarman, Cengiz Tekin, Murat Yıldız’ın çalışmaları yer alıyor.
Girişte bahsettiğimiz yurt dışı örneklerine geri dönüp bakacak olursak bunları deneyimleyen Celine Topsakal, edindiği tecrübeler üzerine Barbare Studio’da farklı yollar deniyor. Tanınmış ve dünyaca ünlü sanatkarlarla statik sergilemelerin ötesinde, mahallî ölçek ve iş birliği temelli bir yaklaşımı benimsiyor. Kentten kaçmanın çok farklı kapılar açtığını söyleyen Topsakal, kırsal alan seçiminin buna dayandığını belirtiyor.
Bir aile işletmesi olarak Can Topsakal’ın 2002 yılında başlattığı bir seyahatin eseri olan Barbare Bağları, aile üyelerinin kendi profesyonellik alanlarını entegre etmesiyle dönüşüyor ve gelişiyor. Celine Topsakal’ın tabiriyle: “Babam şarap üretimiyle, ablam otelcilikle, ben ise sanat ve mimarlıkla bu sürece katkıda bulundum. Mimarlık pratiğimi geliştirdikçe, kültürel ve kolektif şuuru desteklemeye yönelik projelerde yer aldım. Barbican Müzesi’nin mimari yenilenmesi ve Museum of London stant tasarımı üzere kültürel projelerde çalıştım. Resolve Collective ile, Victoria and Albert Müzesi ve Design Museum üzere büyük kurumların sergileme alanlarında, lokal ölçekte gençlere dokunan kamu programları yürüttük.”
SERGİ, BAĞBOZUMU SIRASINDA GERÇEKLEŞTİ
Sanatçıları üzüm bağlarında yapıtlar üretmeye davet eden stant, kutsal sayılan rahmetiyle gelen, şenliklerle kutlanan bağbozumu sırasında gerçekleşiyor. Standın başlığına gelecek olursak; şarap üretiminde kullanılan, şarabın kendine mahsus karakterini veren toprak, iklim ve etraf üzere faktörlerin birleşimi manasına gelen Fransızca’daki “terroir” sözünden referansla, Türkçe çevirisiyle ‘Yer Duygusu’ olarak şekilleniyor. Standın bağbozumu sırasında gerçekleşmesinin sanatkarlar ve çalışanların üretim ve verimliliği ortasında paralellikler kurduğuna değinen küratör Melis Golar, stant serisiyle toprağın ve zihnimizin hafızasından silinmiş olanı geri çağırmak, hatırlamak ve arşivlemek istediklerinden bahsediyor. Stant Barbare’nin bulunduğu coğrafya, iklim, ekolojik çeşitlilik, hudut ve tarih ile bütünleşerek, ahenk içinde çok sesli bir yapıyı çağırıyor.
‘Yer Hissi’nin konuk sanatçı ve küratör programının birinci kısmı olduğunun altını çizmekte de yarar var. Programın küratör konuğu üç yıl boyunca T. Melis Golar olacak. Sanatkarların Barbare Bağları’nın sunduklarına dair araştırmaları, verdikleri cevaplar ve oluşturdukları üretimler sonucunda eklemlenen ve birbirinden öğrenen bir yapı sunacak ve her stant bir sonraki standın başlığına ilham olacak.
Berkay Kahvecioğlu “Kökler Filizlenmeye Devam Ediyor” isimli çalışmasında; elektrik direğinin inorganik, çizgisel ve garebet haline rağmen, köklerle organik, çarpık ve sempatik bir yapı kurgularken, tabiatın gücüne kendi zanaatini ekleyerek yeni bir perspektif kazandırıyor. Valentina Bacci “Kim yumurtaya sahip çıktı” isimli lokal gereç kullanarak oluşturduğu, kuş fosiline benzeyen heykelde coğrafyanın tarihini üzerinde taşıyan dereden elde edilmiş kil kullanıyor. Didem Erk “ŞahMaran’ın Kapısında Sen İhanetsin İnsan” isimli fotoğraf/ışıklı kutu yapıtında karınca yuvalarına dikkat çekerken, “Orası Bir Yer Değil Orası Sınır” isimli performatif fotoğrafında hudut, bir ortada yaşama ve konuttan ayrılma üzere ikililer üzerine düşünmeye teşvik ediyor. Büşra Özdemir’in “Terroir” isimli çalışmasında yerden topladığı bitkilerle ürettiği ve geliştirdiği ekolojik baskı tekniği ile her parsele bir bayrak dikiyor.
Cengiz Tekin “Tolerans” isimli Barbare Bağları için tasarladığı tahterevalli ile tabiattaki dengeyi doğal olmayan bir durumla okumaya çalışıyor. Dilan Bozer “Ana Göbeği”nde toprağın rahmine bir seyahate davet ederken Eda Şarman “İnatçı Keçi” işiyle alana erişimi engellenen hayvanları canlandırarak araziyi gerçek sahibine teslim ediyor. Serra Bilgincan “Reptilia Cultivatus” isimli çalışmasında adeta bir syborg yaratarak kitle üretim biçimlerinin günümüzde geldiği noktaya dikkat çekiyor. Murat Yıldız “Mükemmel Bir Gün Geçir 5” ve “Saklı Çiçek” isimli çalışmalarında kendi çiçeklerini Barbare tabiatına bırakıyor. Lalin Mercan “İlahi Hırıltı, Batık Ocak”ta Trak’ların adak olarak sıklıkla kurban ettikleri, hafriyatlarda da karşılaşılan, köpeklerin mitolojisinden ilham alıyor. Furkan Öztekin “Çizgiler” isimli çalışmasında Tekirdağ’ın kent siluetini, görünümünü, gökyüzünü, denizini ve dağlarını izlemenin yeni bir tekniğini sunuyor. Milo Kester “Sen üç ayak üstünde toprağa çömelirken uyandık” isimli yapıtında görünümün evveliyatı ve günümüzde kullanım biçimi hakkında fikirler yürüterek ve gelecekte nasıl olabileceğine dair bir perspektif ortaya koyuyor.
Dilşad Aladağ “Aşılısı dahi meyvelerin bir delice verir toprağa” isimli yapıtında, coğrafyaya has kuş cinslerinin seslerinin yanı sıra kendi okuduğu bir metni dinlemeye davet ediyor. Arthur Rabut “Bacchanales”da üzüm toplama kasalarının üzerinde soyut bir görüntü oluşturuyor. Sam Nicholson “Boyutlar Ortası İstila I., II., ve III., (devredışı) Dağınık Başın IV. Gözlemlendiği” isimli yapıtında pratiğine birinci kez heykeli dahil ederek tanımsız objelerle bir dünya yaratıyor. Rhian Harris Mussi “Çözünürlük Hedefi”nde ölçek, düzlük ve uzaklık kavramlarını incelerken bu sistemlerin bizi görüntüden nasıl uzaklaştırdığına dikkati çekiyor.
Konfor alanınızın dışına çıkıp, yolunuzu Tekirdağ’a düşürerek 13 Kasım’a dek sergiyi ziyaret edebilirsiniz.