Asya kaplan sivrisineğine karşı uzun vadeli ve etraf dostu bir tahlil geliştirmek için çalışmalar yürüten İyison, bu çeşidin Türkiye’deki popülasyonu ve özelliklerine ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Doç. Dr. İyison, Asya kaplan sivrisineğinin giysilerin üzerinden ısırabildiğini, nematod, parazit ve virüs taşıyabildiği için “sarıhumma” “dang humması”, “zika”, “chikungunya”, “Batı Nil virüsü” üzere hastalıkların taşınmasında tesirli olduğunu fakat bu hastalıklara dair şimdi Türkiye’de bir olaya rastlanmadığını tabir etti.
Özellikleri nedeniyle “agresif bir tür” olarak tanımladığı Asya kaplan sivrisineğine dair bilimsel çalışmaları ve yeni gelişmeleri takip ettiğini aktaran İyison, “İklim değişikliği de bu sivrisineklerin gelişimini sağlıyor. Zira havalar ısındıkça süratli gelişim gösteriyor ve bıraktıkları yumurta sayısı daha çok artıyor. Sayıları artınca alışılmış daha fazla beşere ziyan verebiliyor.” değerlendirmesini yaptı.
Bu sivrisineğin Güney Amerika’dan yapılan ticari alışverişler sırasında, gemi vasıtasıyla geldiği Türkiye’de birinci sefer 2011’de Trakya’da, 2017’de Karadeniz’de görüldüğünü ve akabinde İstanbul ile farklı bölgelere yayıldığını belirten İyison, invaziv bir tıp olduğu için ortama çabuk adapte olup orada çoğalabildiğini lisana getirdi.
“DIŞARIDAKİ SU BİRİKİNTİLERİ ÖNEMLİ”
Doç. Dr. Necla Birgül İyison, Asya kaplan sivrisineğinin ısırdığı bireylerde yarattığı tesire ait, şu bilgileri verdi:
“Isırdığı şahıslarda alerjik tepkilere yol açabiliyor. Öncelikle kasılma meydana geliyor. Sonra kızarma oluşuyor muhakkak bir bölgede. Bunu nasıl giderebiliriz? Kızarıklık oluşan bölgeye buz koyabiliriz. Bu hem iltihabın yayılmasını hem de kaşıntıyı engelleyebilir. Antihistaminik merhemler de kullanılabilir. Belirtiler geçmezse doktora gidilmelidir. Şayet sinek boğaz bölgesini ısırırsa, bu şişlik meydana getirdiği için çok tehlikeli olabiliyor. Bu üzere durumlarda çabucak doktora başvurulması gerekiyor.”
Bu cinsin yumurtalarını su birikintilerine bıraktığına işaret eden İyison, şöyle konuştu:
“Yumurtalarını genelde sığ sulara bırakıyorlar ve oradan yayılıyorlar. Dereler, açık alandaki su birikintileri, su kanalları, bidonlar, havuzlar bu sivrisineklerin yumurtalarını bırakabileceği yerler ortasında. Yumurtalar vakitle gelişiyor, gelişmelerinin akabinde onlar da tekrar yumurta bırakıyorlar. Uygun şartlarda 1 hafta içerisinde çoğalabilirler. Bir seferde yaklaşık 50 yumurta bırakabiliyorlar. Bu nedenle, dışarıdaki su birikintileri önlenmeli. Yurt dışında yapılan bir araştırmaya ilişkin makalede, su birikintileri olan ve olmayan bir yerde bu sivrisineklerden kaynaklı sarıhumma, dang humması hastalıklarının ne kadar yaygın olduğuna bakılmış. Makalede, bu su birikintileri kalktığında bu hastalıkların yayılımının yüzde 50-60 azaldığı bildirilmiş.”
“YAYILMALARINA PÜRÜZ OLMAYI PLANLIYORUZ”
Doç. Dr. İyison, bu türün şu anda İstanbul’daki yaygınlık durumu ve yapılması gerekenler hakkında da şu değerlendirmelerde bulundu:
“Şu anda İstanbul’da yaygın. Sarıyer’de, Beykoz’da ağır biçimde görülüyor. Fakat bence iklim değişikliği nedeniyle artık her yere yayılıyor. Belediyeler ilaçlamaları artırabilir, belli bölgelerde daha fazla ilaçlama yapabilir. Vatandaşlar da balkonlarında, bahçelerinde yahut etraflarında su bırakmamaya, su birikintilerine dikkat edebilirler.”
Asya kaplan sivrisineğine yönelik gerçekleştirdikleri çalışmalardan da bahseden İyison, “Genellikle sivrisineklere karşı tıpkı ilacın uzun mühlet kullanılması bu ilaca karşı direnç geliştirmelerine neden olmaktadır. Bu nedenle sivrisineklerin ilaçlara bağışıklık kazanma yollarını moleküler seviyede çalışıyoruz. Bu sayede tesirli bir formül geliştirip daha fazla yayılmalarına pürüz olmayı hedefliyoruz.” formunda konuştu.