ANKARA (İGFA) – “Adil Geçiş Yolunda Atık Azaltımı: Kayıtdışı Geri Dönüşüm Zincirinde İş, Emek ve Paha Üzerine bir İnceleme” başlıklı rapor, Adana’da süratle büyüyen geri dönüşüm sanayisindeki atık toplayıcılarının çalışma şartlarını kapsamlı bir halde gözler önüne seriyor.
İlişkisel bir yaklaşım kullanan rapor, kentin geri dönüşüm sanayisini şekillendiren kayıtdışı bağları izleyip kayda geçiriyor. Araştırma, geri dönüşüm kıymet zincirinde atık akışlarını, aktörleri, temasları ve fiyat belirleme süreçlerini açıklayarak mahallî ve global dinamiklere mercek tutuyor. Ayrıyeten, daldaki genişlemeyi mümkün kılan yasal düzenlemeleri, siyasetleri ve kurumları da inceliyor.
Küresel atık üretiminde yaşanan gibisi görülmemiş artış, bu raporu daha da değerli kılıyor. Dünya genelindeki 2 milyar ton kentsel katı atığın yüzyılın ortasına kadar %70’lik bir artış göstereceği düşünüldüğünde Bugün kestirimi 2 milyar ton katı atığın bulunduğu dünyamızda, bu önemli sorunun tesirli bir formda tahlile kavuşturulması acil müdahale gerektiriyor.
Döngüsel iktisadın temel taşı olarak kabul edilen geri dönüşüm, ‘’al-kullan-at’’ yaklaşımına karşı kıymetli bir tahlil olarak ortaya çıkıyor. Rapor, Etraf Araştırma Ajansı’nın 1990 ile 2019 ortasında global plastik atığın yalnızca %6’sının geri dönüştürüldüğü bulgusu gözeterek, yapısal bir değişiklik gerektiğinin aciliyetini vurguluyor.
Rapor, geri dönüşüm oranlarındaki global eşitsizliklere dikkat çekerek, atık idaresinin karmaşıklıklarını, atığın yüksek gelirli ülkelerden düşük gelirli ülkelere ihraç edilmesini de dahil ederek mevzuyu ele alıyor.
Türkiye, bilhassa Güneydoğu Asya ülkelerinin atık ithalatına yasaklar getirilmesiyle birlikte global geri dönüşüm zincirinde değerli bir oyuncu haline geldi. Türkiye’nin atık idaresinde değerli bir merkez olan Adana ülkenin atık ithalatının neredeyse yarısını gerçekleştiriyor. Geri dönüşüm sanayisinin bu vilayetteki süratli genişlemesi, istihdam, teknoloji entegrasyonu ve organizasyonel yapılar açısından değerli sonuçlar doğuruyor.
Ek olarak, Türkiye’deki geri dönüşüm sanayisinin büyümesi, hem emekçileri hem de patronları derinlemesine etkiliyor. Daldaki mikro işletme sahipleri, artan sermaye yatırımları ve yeni istihdam fırsatlarının yaratılması yoluyla işlerini büyütme fırsatını yakalıyor. Bu istihdam fırsatlarının çok azı kâfi ve adil fiyatlarla birlikte insane yakışır çalışma şartları sunmasına karşın gün geçtikçe daha fazla atık toplayıcı ve mavi yakalı personel bölüme giriş yapıyor.